การระบาดของกาฬโรคในยุโรปยุคกลาง

โดย โสมนัส ไชยา

กาฬโรคเป็นโรคระบาดที่เลวร้ายที่สุดที่เกิดขึ้นในยุโรปยุคกลาง ทำให้คนหลายล้านต้องเสียชีวิตและได้เปลี่ยนสภาพทางสังคมและเศรษฐกิจของทวีปนี้ไปโดยสิ้นเชิง เพราะการไม่รู้สาเหตุทำให้ไม่มีวิธีป้องกัน แพทย์ไม่มีทางรักษา ศาสนาเสื่อมถอยและเศรษฐกิจเข้าสู่ภาวะตกต่ำ

การระบาดของกาฬโรคเริ่มพบเห็นครั้งแรกในทวีปเอเชีย ในช่วงปี 1320-1330  โดยมีแหล่งกำเนิดมาจากจีนโดยใช้เส้นทางสายไหมและเริ่มระบาดมาทางตะวันตก เมื่อถึงปี 1347 โรคนี้ได้ระบาดมาถึงกรุงคอนสแตนติโนเปิล (Constantinople) เมืองหลวงของอาณาจักรไบเซนไทน์ จากที่นั่นเชื้อโรคได้ถูกนำพาผ่านเรือไปยังเมืองอย่างไซปรัส (Cyprus) เกาะซิซิลี (Sicily) และประเทศฝรั่งเศสหนึ่งปีให้หลัง โรคระบาดก็มาถึงประเทศอังกฤษและประเทศเยอรมนี และแพร่ระบาดออกไปทางตอนเหนือและตะวันออกของทวีปยุโรป

จนเมื่อปี 2437 แพทย์จึงรู้ว่ากาฬโรค เกิดจากเชื้อ Baicallus pestis โดยมีตัวหมัดและเห็บที่อาศัยอยู่บนตัวหนูและตัวมนุษย์เป็นพาหะนำเชื่อกาฬโรค ผู้ที่ติดโรคจะเกิดอาการมีไข้สูง รู้สึกเจ็บตามตัวและอ่อนเพลีย มีอาการเลือดไหลออกจากตัว นอกจากนี้บางส่วนของร่างกายอาจมีตุ่มบวมขึ้นเป็นสีดำ ไม่นานผู้ป่วยจะเริ่มอาเจียนเป็นเลือด และเสียชีวิตในอีกไม่กี่วัน

คนในยุคกลางเชื่อกันว่าเชื้อกาฬโรคระบาดเนื่องจากอากาศไม่ดี นอกจากนี้ยังมีนักวิชาการบางคนคาดเดาเอาว่านี่เป็นปัญหาที่เป็นผลมาจากเหตุการณ์ทางดาราศาสตร์ อย่างไรก็ตาม คนส่วนใหญ่เชื่อกันว่าโรคระบาดนี้เป็นบทลงโทษของพระเจ้าต่อมนุษย์บาปหนา บางคนจึงอยากทำให้พระเจ้าพอใจ โดยการสร้างโบสถ์หรือสำนึกบาปของตน ส่วนคนอื่นๆก็พยายามหาแพะรับบาป โดยป้ายความผิดไปให้ชาวยิวว่าพวกเขาเป็นคนใส่ยาพิษลงไปในแหล่งน้ำ ในเมืองสเตราส์เบิร์ก ประเทศเยอรมนี มีชาวยิวกว่า 2 พันคนถูกฆ่าอย่างทารุณโดยฝูงชนที่โกรธแค้น

นอกจากนี้กาฬโรคยังส่งผลทำให้เศรษฐกิจในยุคกลางอยู่ในภาวะถดถอย เพราะมีผู้ที่ซื้อสินค้าน้อย และคนในเมืองที่รอดชีวิตซึ่งได้ที่ดินและทรัพย์สินจากคนที่ตาย ก็ไม่สามารถจะครองชีวิตได้ดีๆได้เพราะไม่มีคนใช้และคนงาน ทุ่งนาต่างๆ เป็นทุ่งร้าง ราคาเช่านาตกลงจนแทบไม่มีค่า
กาฬโรคจึงเป็นมหันตภัยร้ายแรงที่มนุษย์ต้องจดจำ เพราะ ไม่ว่าจะเป็นกษัตริย์ เจ้าชาย นายทหาร อาจารย์ คนยากจน คนมั่งมี หรือทาส ทุกคนมีสิทธิ์ตายทั้งนั้น ดังบั้น จึงถือว่าเป็นยุคที่ชีวิตอยู่ใต้เงามัจจุราชตลอดเวลา

อ้างอิง

สุทัศน์  ยกส้าน. ตำนานการระบาดของกาฬโรคในยุโรปยุคกลาง. (2547). สืบค้นจาก : 
www.myfirstbrain.com/student_view.aspx?ID=63298 [7 มกราคม 2557]

Medievalists.การระบาดของกาฬโรคในยุโรปยุคกลาง (TheBlackDeath.กลาง. (2553) สืบค้นจาก :   . http://www.youtube.com/watch?v=v8Gk1a-RMAM [7 มกราคม 2557]