เทพเจ้ากรีกและโรมัน

โดย ชลีณา   พิมพาศรี

หากกล่าวถึงตำนานเทพเจ้า หลายคนคงนึกถึงตำนานเทพเจ้าของกรีกและโรมัน ซึ่งทั้งกรีกและโรมัมมีความเชื่อเหมือนกันในเรื่องนี้ โดยตำนานเทพเจ้าของโรมันจะแตกต่างจากกรีกเพียงแค่ชื่อเท่านั้น ตำนานและเรื่องราวต่างๆ ของเทพเจ้านั้นยังมีที่มาไม่แน่ชัด ซึ่งได้มีข้อสมมติฐานต่างๆ เกี่ยวกับที่มาดังกล่าว โดยเชื่อว่ามาจากการที่ทั้งชาวกรีกและชาวโรมันโบราณเกิดข้อสงสัยขึ้นมาว่า ปรากฏการณ์ทางธรรมชาติต่างๆนั้นเกิดขึ้นมาได้อย่างไร และทำให้เกิดความกลัวต่างๆนาๆขึ้นมา ชาวกรีกในยุคโบราณจึงได้มีความพยายามที่จะหาคำตอบโดยใช้เหตุและผลผสมผสานเข้ากับจินตนาการ จนเกิดเป็นจุดเริ่มของตำนานเทพเจ้า

เรื่องราวเหล่านี้ถูกถ่ายทอดออกมาผ่านนักกวีชื่อดังชาวกรีกผู้มีนามว่า โฮเมอร์ (บางตำนานเล่าว่าเป็นของ เฮซิออด) ตำนานดังกล่าวได้เล่าถึงเทพเจ้าที่อาศัยอยู่บนเทือกเขาโอลิมปัส มีทั้งหมด 12 องค์ ซึ่งที่จะได้กล่าวในรายละเอียดของเทพแต่ละองค์ดังต่อไปนี้

1. เทพเจ้าซูส หรือที่ชาวโรมันเรียกว่าจูปีเตอร์ เป็นโอรสองค์สุดท้ายที่กำเนิดจากเทพโครนัสและเทพีรีอา มีพี่น้องอีกห้าคน คือ เทพเฮสเทีย เทพเฮดีส เทพีดีมิเตอร์ เทพโพไซดอน และเทพีเฮรา เทพเจ้าซูสผู้เป็นใหญ่ในสภาเทพแห่งโอลิมปัส ้เรียกได้ว่าเป็นราชาแห่งเทพทั้งหลาย ยังทรงเป็นเทพแห่งท้องฟ้า สายฟ้า ฟ้าผ่า กฎหมาย ความสงบเรียบร้อย และความยุติธรรม มีสัญลักษณ์ประจำพระองค์คือสายฟ้า พระองค์ทรงสมรสกับเทพีฮีรา แต่เทพซูสมีพฤติกรรมที่ไม่น่ายกย่องนักในเรื่องชู้สาว ไม่ว่าจะเป็นเทพด้วยกันเองหรือกับมนุษย์ และยังมีความสัมพันธ์กับเด็กหนุ่มอีกด้วย ด้วยพฤติกรรมเช่นนี้เองทำให้  เทพเจ้าซูส มีผู้สืบทายาทมากมายหลายพระองค์ด้วยกัน


ซีอุส 

2. เทพเจ้าโพไซดอน หรือที่ชาวโรมันเรียกว่าเนปจูน เป็นโอรสของเทพโครนัสและเทพีรีอา เป็นเทพเจ้าแห่งท้องทะเลและมหาสมุทร สามารถดลบันดาลให้เกิดทะเลคลั่งหรือแผ่นดินไหวได้ ภาพของเทพเจ้าโพไซดอนที่เห็นจะเป็นชายวัยกลางคน รูปร่างกำยำล่ำสัน มีหนวดเครา บางตำนานเล่าว่ามีท่อนล่างเป็นปลา มีอาวุธเป็นตรีศูล พระองค์ทรงสมรสกับเทพีแอมฟิไทรท์ ซึ่งเทพเจ้าโพไซดอนเห็นนางในงานเต้นรำ จึงได้ลักตัวนางไปไว้ในดินแดนใต้สมุทร และชายาอีกคนของโพไซดอนคือ นางเมดูซ่า ที่ถูกสาปให้มีผมเป็นงู มีลูกด้วยกันสองคน คือ เพกาซัสและคริสซาออร์ ซึ่งเกิดจากเลือดของนางเมดูซ่าที่กระเด็นออกมาหลังจากถูกตัดหัว

3. เทพีดิมีเทอร์ หรือที่ชาวโรมันเรียกว่าซีรีส เป็นพระธิดาของเทพโครนิสและเทพีรีอา เป็นเทพีแห่งการเก็บเกี่ยว ผู้ดูแลธัญพืช และความอุดมสมบูรณ์ของปฐพี นางมักจะปรากฏตัวพร้อมกับดอกไม้ ผลไม้ และเมล็ดธัญญาหาร มีสัญลักษณ์ประจำพระองค์คือกรวยแห่งความอุดมสมบูรณ์ ข้าวสาลี คบไฟ และขนมปังเป็นชายาอีกองค์ของเทพซูส มีธิดาด้วยกัน คือ เพอร์เซโฟเน ซึ่งเป็นเทพธิดาแห่งฤดูใบไม้ผลิ เชื่อกันว่าเทพีดิมีเทอร์ได้สอนให้ชาวกรีกโบราณรู้จักวิธีการเพาะปลูกพืชผัก ผลไม้ เพื่อจะสามารถดำรงชีวิตอยู่ได้ด้วยการเพาะปลูก และมีการพัฒนาอารยธรรมมากขึ้น

4. เทพีฮีรา หรือที่ชาวโรมันเรียกว่าจูโน เป็นพระธิดาของเทพโครนิสและเทพีรีอา พระนางทรงเป็นเทพีแห่งหญิงสาวและชีวิตสมรส เป็นผู้ปกป้องสตรีที่แต่งงานแล้ว มีสัตว์ศักดิ์สิทธิ์ประจำพระองค์คือสิงโตและนกยูง พระนางเป็นทั้งมเหสีและพี่สาวของซูส ด้วยเหตุนี้ทำให้นางกลายเป็นราชินีสูงสุดในเทือกเขาโอลิมปัส เทพีฮีราเป็นเทพีมีอารมณ์ดุร้ายและขี้หึงหวง นางมักจะปองร้ายชายาองค์อื่นๆของซูส และลูกๆที่เกิดจากชายาเหล่านั้น พระนางมักจะทะเละเบาะแว้งและมีปากเสียงกับซูสบ่อยๆ ทำให้เกิดเป็น เทพีฮีรา ที่มาของความเชื่อเรื่อง ท้องฟ้าอาเพศ

5. เทพแอรีส หรือที่ชาวโรมันเรียกว่า มาร์ส เป็นโอรสที่เกิดจากเทพซูสและเทพีฮีรา เทพแอรีสเป็นเทพเจ้าแห่งสงคราม อาวุธ และชุดเกราะ ซึ่งโฮเมอร์ได้กวีไว้ว่า พระองค์ทรงเป็นคนที่ดุดัน โหดร้ายและหยาบช้าในการทำสงคราม ถึงกับซูสพระบิดาได้เคยตรัสกับพระองค์ว่า “แอรีสทรงเป็นโอรสที่พระองค์เกลียดที่สุด” ซึ่งจะตรงกันข้ามกับเทพีอธีน่า ที่เป็นเทพีแห่งการสงครามเช่นเดียวเทพแอรีส แต่ได้รับการยกย่องและบูชามากกว่า เนื่องจากเทพีอธีน่าเป็นเทพีที่ใช้รู้จักใช้สติปัญญาในการวางแผนการบมากกว่าการใช้กำลัง แต่อย่างไรก็ตามเทพแอรีสก็เป็นที่นับถืออย่างมากของชาวโรมัน ผู้ซึ่งโปรดปรานการสู้รบ

6. เทพอะพอลโล ซึ่งชื่อนี้ถูกเรียกทั้งในกรีกและโรมัน เป็นโอรสคนโตของเทพซูสและเทพีเลโต มีฝาแฝดคือเทพีอาร์เทอมีส พระองค์ทรงเป็นเทพแห่งแสงและดวงอาทิตย์ สัจจะและคำพยากรณ์ การรักษาและโรคระบาด ดนตรี กวี ฯลฯ เป็นบุรุษหนุ่มรูปงามไม่ไว้หนวดเครา มีความสามารถในการเล่นพิณ เชี่ยวชาญการใช้ธนู เทพอะพอลโลมีหน้าเป็นเทพที่รักษาชายฝั่งเมืองทรอย ถึงแม้ว่าจะดูเป็นเทพที่มีจิตใจสูงกว่าคนอื่นแล้ว แต่พระองค์ก็มีนิสัยที่ไม่ยอมแพ้ใคร และมีบางเรื่องที่พระองค์ทรงโหดร้าย ถ้าพระองค์แพ้พระองค์จะไม่พอใจ และสามารถสาปใครต่อใครให้เป็นอะไรก็ได้ จนเทพเจ้าซูสเนรเทศให้ไปอยู่ยังโลกมนุษย์มาแล้ว

7. เทพีอาร์เทอมีส หรือที่ชาวโรมันเรียกว่าไดอานา เป็นธิดาคนโตของเทพซูสและเทพีเลโต เป็นฝาแฝดของเทพอะพอลโล เทพีอาร์เทอมีสเป็นเทพีแห่งการล่าสัตว์ ดวงจันทร์ และความรัก ตำนานความรักของนางนั้นเกิดขึ้นเนื่องจากว่านางได้สาบานตนเป็นเทพีพรหมจารีย์ต่อหน้าแม่น้ำสติกซ์ แต่ภายหลังเกิดหลงรักนายพรานผู้ฉมังในการล่าสัตว์ชื่อ โอไรออน ที่มีสุนัขคู่ใจชื่อ ซิริอุส และคิดที่จะสละความเป็นเทพีพรหมจารีย์ เมื่อเรื่องทราบถึงเทพเจ้าอะพอลโล ด้วยเหตุที่กลัวว่าเทพีอาร์เทอมีสจะต้องรับโทษจากการผิดคำสาบาน จึงวางแผนที่ล้มเลิกความคิดของน้องสาวฝาแฝด และเกิดเป็นโศกนาถกรรมขึ้น

8. เทพเฮอร์เมส เป็นเทพผู้คุ้มครองเหล่านักเดินทาง คนเลี้ยงแกะ โจรผู้เร่ร่อน กวี นักกีฬา นักประดิษฐ์ และพ่อค้า มีของขวัญที่ได้จากพระบิดาคือ หมวกและรองเท้ามีปีก เรียกว่า เพตตะซัส เพื่อให้ปฏิบัติหน้าที่เป็นเทพสื่อสารหรืออาจเรียกได้ว่า เฮอร์มีสเป็นเทพแห่งการสื่อสาร นอกจากนั้นมีคถาคาดูเซียส ซึ่งจะมีงูไขว้อยู่สองตัว เฮอร์เมสพบงูสองตัวนี้เมื่อเห็นมันสู้กันเลยเอาคถาทิ่มระหว่างงูสองตัวเพื่อห้ามไม่ให้เกิดความวิวาท งูเลยเลื้อยมาพันอยู่รอบไม้แล้วหันหัวเข้าหากันจึงกลายเป็นสัญลักษณ์ของความเป็นกลางด้วย

9. เทพีอธีนา หรือที่ชาวโรมันเรียกว่า มิเนอร์วา เป็นเทพีพรหมจรรย์แห่งปัญญา ความกล้า แรงบันดาลใจ ความยุติธรรม การสงครามโดยชอบ คณิตศาสตร์ ความแข็งแกร่ง ยุทธศาสตร์ งานฝีมือและทักษะ พระนางเกิดมาจากส่วนหัวของ ซุส ซึ่งตำนานเล่าว่าในขณะที่กำลังประชุมเหล่าเทพที่เทือกเขาโอลิมปัส เมื่อจู่ ๆ ซูสเกิดปวดศีรษะอย่างรุนแรง จึงได้ให้เฮเฟสตัส เทพแห่งการตีเหล็กใช้ขวานผ่าศีรษะออก ปรากฏเป็นอธีนาที่สวมชุดเกราะพร้อมหอกออกมา โดยที่ชื่อกรุงเอเธนส์ เมืองหลวงของกรีซ ก็มีที่มาจากพระนามของนาง ชื่อเต็มของอธีนาคือ พัลลัสอธีนา อธีนาเป็นตัวแทนของสงครามที่เอาชนะด้วยกลยุทธหรือความถูกต้อง


เทพีอธีนา

10. เทพีอะโพร์ไดท์ หรือที่ชาวโรมันเรียกว่า เทพีวีนัส ตามตำนานเล่าว่าเกิดขึ้นเองจากฟองทะเล ใกล้เกาะไซเธอ เทพีอะโพร์ไดท์ เป็นพระเจ้าแห่งความรัก ความงาม สุขารมณ์และการให้กำเนิด มีความงดงามที่ไม่มีใครเทียมได้ และสามารถสะกดใจผู้ชายทุกคนได้ภายในพริบตาแรกที่มองเห็นพระนาง พระนางได้รับบัญชาจากซูสให้สมรสกับเทพฮิฟีสตัสผู้อัปลักษณ์และพิการ ความสัมพันธ์ระหว่างเทพทั้งสองไม่ได้ดำเนินไปอย่างราบรื่น เทพีอะโฟรไดท์เป็นหนึ่งในเทพีที่เลื่องชื่อด้านความสัมพันธ์เชิงชู้สาว พระนางทรงมีความสัมพันธ์กับทั้งเทพและมนุษย์เป็นจำนวนมาก

11. เทพเฮเฟสตัส หรือที่ชาวโรมันเรียกว่า วัลแคน เป็นโอรสที่เกิดจากเทพซูสกับเทพีฮีรา บางตำราเล่าว่าเป็นบุตรของเทพีฮีราผู้เดียว พระองค์เป็นเทพที่พิการและอัปลักษณ์ ซึ่งอาจเกิดจากการที่ถูกซูสโยนลงจากสวรรค์เมื่อครั้งเข้าไปช่วยฮีรา จากการทะเลาะกับซูส เฮเฟสตัสเป็นเทพแห่งไฟ งานโลหะ สิ่งก่อสร้างหิน โรงตีโลหะและประติมากรรมศิลป์ เฮเฟสตัสใช้เวลาช่วง 10 ปีแรกอยู่ในทะเล และได้สร้างโรงหล่อไว้ใต้ภูเขาไฟเอตนา มีไซคลอปส์เป็นคนงาน โดยสิ่งที่พระองค์สร้างขึ้น มีดังนี้ อาวุธของอคิลลีสและอีเนียส, คทาของอะกาเมมนอน, สร้อยคอของ Harmonia ซึ่งผู้สวมใส่จะประสบเคราะห์ร้าย และโล่ของเฮราคลีส
         
12. เทพไดอะไนเซิล หรือที่ชาวโรมันเรียกว่า แบคัส หรือ ลิเบอร์ เป็นโอรสของเทพซูสกับนางซิมิลี่ ซึ่งเป็นมนุษย์ ซึ่งเป็นธิดาแห่งกรุงเธป ไดอะไนเซิล เป็นเทพแห่งไวน์ เทศกาลรื่นเริง การละครและปีติสานติ์  ที่มาของพระองค์ไม่แน่ชัดบางแหล่งกล่าวว่าเป็นของชาวเทรซ บางแหล่งก็ว่าเป็นของชาวกรีก และบ้างว่าเป็นชาวเอเชีย หน้าที่ของไดอะไนเซิสคือเป็นผู้สร้างดนตรีออโลส และยุติความกังวล ไดอะไนเซิสผู้เป็นเทพของการเกษตรกรรม และการละคร นอกจากนั้นก็ยังรู้จักกันในนามว่า “ผู้ปลดปล่อย”  ที่ปลดปล่อยส่วนลึกของตนเองโดยทำให้คลั่ง หรือให้มีความสุขอย่างล้นเหลือ ด้วยเหล้าองุ่น และมีความสามารถในการติดต่อระหว่างผู้ยังมีชีวิตอยู่และผู้ที่ตายไปแล้วได้

นอกเหนือจากเทพเจ้าทั้ง 12 องค์ที่กล่าวมาแล้วนี้ยังมีเทพชั้นรองอีกมากมาย ที่ไม่สามารถจะกล่าวถึงในที่นี้ได้ทั้งหมด และจากเนื้อหาที่กล่าวมาแสดงให้เห็นว่า เทพเจ้าตามความเชื่อของชาวกรีกโรมันนั้นมีอารมณ์ ความรู้สึกที่ไม่แตกต่างจากมนุษย์ธรรมดาทั่วไป เพียงแต่มีความเป็นอยู่ที่ดีกว่าและมีชีวิตที่อมตะเท่านั้น และถึงแม้ความเชื่อเรื่องเทพเจ้าจะเป็นเรื่องที่เล่าสืบทอดต่อๆ กันมา แต่ความเชื่อดังกล่าวได้นำมาซึ่งความเจริญรุ่งเรือง ทั้งในเรื่องศาสนา ความเชื่อ วัฒนธรรม สถาปัตยกรรม และงานศิลปะต่างๆ ที่สร้างขึ้นเพื่อถวายแด่เทพเจ้าต่างๆ เกิดเป็นอารยธรรมที่โดดเด่นอารยธรรมหนึ่งของโลกเลยทีเดียว

อ้างอิง 

เทพปกรณัมกรีก. ค้นเมื่อวันที่ 12 กันยายน 2557, จาก http://th.wikipedia.org/.

บทความตำนานเทพของ กรีซ-โรมันพร้อมรูปภาพเทพทั้ง 16 องค์. ค้นเมื่อวันที่ 12 กันยายน 2557, จาก http://atcloud.com/stories/72512.

ความเชื่อในเรื่องเทพเจ้ากรีกและโรมัน. ค้นเมื่อวันที่ 12 กันยายน 2557, จาก http://godromans.blogspot.com/.

ไม่มีความคิดเห็น:

แสดงความคิดเห็น