โดย ปรัชญา คงโนนกอก
กระทิง หรือ วัวสู้ศึก (Toro Bravo) คือ หนึ่งในสัตว์สัญลักษณ์ประจำชาติของประเทศสเปน เนื่องจากกระทิงสายพันธุ์นี้มีความเก่าแก่ และเป็นสัตว์ที่มีความเกี่ยวข้องกับวัฒนธรรม เเละวิถีชีวิตของชาวสเปนมาอย่างช้านาน โดยเฉพาะ "เทศกาลสู้วัวกระทิง" คงปฏิเสธไม่ได้ว่า เมื่อพูดถึงประเทศสเปนแล้วต้องนึกถึงเทศกาลนี้ แต่ทราบหรือไม่ว่าเบื้องหลังของเทศกาลนี้ได้มีการสังเวยชีวิตทั้งสัตว์และคนไปเป็นจำนวนมากมาย
การสู้วัวกระทิง คือรูปแบบศิลปะ กีฬา และวัฒนธรรมที่มีความแน่นแฟ้นกับสเปนมาอย่างช้านาน มีความเชื่อว่ามีมาตั้งแต่ยุคโรมันที่นิยมเห็นการต่อสู้ฆ่ากันระหว่าง คนกับคน และ คนกับสัตว์ ซึ่งการสู้วัวกระทิงอย่างเป็นทางการได้เริ่มขึ้นเพื่อเป็นเกียรติยศในพิธีบรมราชาภิเษกของกษัตริย์ Afonso VIII แห่งสเปน
แต่เดิมการสู้วัวกระทิงเป็นกีฬาของพวกชนชั้นสูง และมีการสู้วัวบนหลังม้า จนกระทั่งมาถึงสมัยหนึ่ง กษัตริย์ Felipe V ได้สั่งห้าม และ คัดค้านไม่ให้จัดการแข่งขันกีฬาชนิดนี้อีก เพราะเชื่อว่าจะเป็นตัวอย่างที่ไม่ดีแก่ประชาชน และ เป็นกีฬาที่โหดร้าย แต่หลังจากนั้นคนสามัญธรรมดากลับได้รับเอากีฬานี้มาเล่นเป็นกีฬาของตน
สนามสู้วัวกระทิงที่เก่าแก่ที่สุดตั้งอยู่ที่เมืองทางใต้ของ Ronda แต่เมืองใหญ่อย่าง Madrid ก็ยังคงมีสนามสู้วัวเช่นกัน อย่างสนามสู้วัวกระทิง Las Ventas จุคนได้ถึง 23,800 ที่นั่ง สนามนี้สร้างตั้งแต่ปี 1922 ถึง 1929 เพื่อรองรับความนิยมของประชาชนที่เพิ่มขึ้นในสมัยนั้น ถือเป็นสนามสู้วัวกระทิงที่ยิ่งใหญ่ของสเปน และเป็นที่จัดการแข่งขันอันทรงเกียรติที่สุดของประเทศอีกด้วย และในสมัยนั้นเนื่องจากว่าสามัญชนไม่สามารถที่จะซื้อม้ามาเป็นเครื่องมือในการเล่นได้ จึงเปลี่ยนรูปแบบเป็นการสู้ตัวเปล่า ปราศจากอาวุธ หรือ มีอาวุธเพียงน้อยชิ้นเท่านั้น และใน ปี1830 Pedro Romero ผู้เป็นบิดาแห่งการสู้วัวสมัยใหม่ ได้ก่อตั้งโรงเรียนสู้วัวกระทิงอย่างเป็นระบบขึ้น และมาทาดอร์ (Matador) นักสู้วัวกระทิง ก็ยังคงรักษาและคงไว้ซึ่งรูปแบบการต่อสู้นี้มาตลอดจนถึงปัจจุบัน
เทศกาลสู้วัวกระทิง มีกำหนดจัดขึ้นตั้งแต่วันที่ 19 เดือนมีนาคม จนถึงวันที่ 12 เดือนตุลาคม ของทุกปี ในทุกวันอาทิตย์ช่วงเวลา 7 โมงเย็น หรือหนึ่งทุ่ม แต่ในช่วง เทศกาล San Isidro (ซาน อิสิโดร) ในกรุงมาดริด เป็นเทศกาลสู้วัวที่มีชื่อเสียงที่สุดจะจัดขึ้นต่อเนื่องกันเป็นเวลา 27 วัน ในช่วงเดือนพฤษภาคมถึงมิถุนายน ในแต่ละรอบจะมีมาทาดอร์ 3 คน สู้กับกระทิง 6 ตัว (เวลาต่างกัน) โดยเฉลี่ยใช้เวลาราว 2 ชั่วโมง
ขั้นตอนของการสู้วัวโดยทั่วไป ก่อนที่วัวกระทิงจะถูกปล่อยเข้าสู่สนาม จะมีพิธีการเดินสวนสนามของ มาทาดอร์ และเหล่าผู้ช่วยของเขา หลังจากนั้น วัวกระทิงจะถูกปล่อยเข้ามาสู่สนาม การแข่งขันจึงเริ่มขึ้น ในด่านแรก Cape Stage มาทาดอร์จะทดสอบความแข็งแกร่งของวัวกระทิง โดยการเดินหลอกล่อ หรือ ยั่วยุ เพื่อให้วัวกระทิงโมโห หรือเริ่มจู่โจม หลังจากนั้นด่านที่ 2 คือ Picador Stage วัวกระทิงจะถูกจู่โจมด้วยเหล่าปิคาดอร์ 2 คน (พวกคนที่ขี่ม้า(ม้าถูกปิดตา)) โดยจะใช้ปฏักทิ่มไปที่หลัง และกล้ามเนื้อคอของวัว เพื่อตัดกำลังไม่ให้วัวยกหัวของมันขึ้นได้ และ จะบิดเปิดแผลให้เลือดออกมากที่สุด จากนั้นพวกบันเดอริลโรที่เดินเท้าจะคอยใช้ท่อนฉมวกสีสันสดใสทิ่มแทงไปบนหลังวัว เพื่อกระตุ้นแรงต่อสู้ของกระทิง ทำให้มันฮึด ต่อมา จะเริ่มอ่อนแรงลง และหยุดไล่ในที่สุด
และด่านสุดท้าย คือ Killing Stage มาทาดอร์จะปรากฏตัวขึ้น มาทาดอร์ทุกคนจะเปรียบการแข่งขันแต่ละครั้งเป็นครั้งสุดท้าย ดังนั้นพวกเขาจะสวมใส่ชุดที่เรียกว่า Traje de luz ปักเย็บด้วยดิ้นทอง ซึ่งเป็นชุดที่แพงที่สุด แต่ไม่มีเสื้อเกราะ หากพลาดท่าอาจถึงแก่ชีวิตได้ ในด่านนี้ มาทาดอร์จะมาพร้อมกับผ้าสีแดง พร้อมกับดาบยาวที่เอาไว้เพื่อแทงไปที่บริเวณโหนกหลัง (จุดที่เป็นเส้นเลือดใหญ่) มาทาดอร์จะพุ่งเข้าใส่วัวกระทิงในครั้งแรกหากพลาด ครั้งที่สองเขาก็จะพยายามสังหารวัวให้ตาย เมื่อวัวกระทิงล้มลงเหล่าผู้ช่วยจะวิ่งออกมาเพื่อนำมันออกนอกสนามโดยจะผูกเขาของมันด้วยโซ่และถูกลากไปรอบ ๆ สนาม เพื่อให้ความบันเทิงครั้งสุดท้ายแก่ผู้ชม ในเกมนี้ผู้ตาย คือวัวกระทิง แต่ก็มีบ้างที่มาทาดอร์โดนขวิดเสียชีวิต แต่ถึงอย่างนั้นมันก็คงตายอยู่ดี ด้วยฝีมือมาทาดอร์คนอื่น
สิ่งที่อยู่เบื้องหลังของเทศกาลนี้ ก็คือ วัวกระทิงไม่มีแม้โอกาสในการป้องกันตัวเอง และ มีโอกาสน้อยมากที่จะรอดชีวิตไปได้ วัวจะถูกทอนกำลังให้อ่อนล้าก่อนด้วยวิธีการต่างๆ เช่น ปล่อยกระสอบทรายหล่นบนหลัง การถูกวางยาก่อนที่จะถูกปล่อยลงสนาม และอีกวิธีหนึ่ง คือการเล็มเขาของวัวเพื่อให้การทำงานของมันเสียศูนย์ และมีการนำทางที่ไม่สมดุล ซึ่งอุปนิสัยที่แท้จริงของวัวกระทิง คือ พวกมันเป็นสัตว์รักสงบ ก่อนหน้าการต่อสู้เป็นเวลาหลายชั่วโมง วัวจะถูกขังในที่แคบๆ อย่างโดดเดี่ยว และก่อนจะถูกปล่อยเข้าไปในสังเวียนมันจะถูกทิ่มแทงด้วยฉมวก โดยหมายความว่า มันได้รับบาดเจ็บ และโชกเลือดอยู่แล้ว
ในด่านการต่อสู้ต่างๆ นั้นวัวกระทิงจะถูกทั้งหอกแทงพร้อมทั้งยังถูกโจมตีด้วยฉมวกอีก การกระทำเหล่านี้ทำให้วัวช็อก หอบสำลัก และร้องออกมา มันจะอ่อนล้า และเคลื่อนไหวลำบากยิ่งขึ้น หลังจากเวลาผ่านไปไม่นาน Matador จะคลุมหัวของมันด้วยผ้าแดง แล้วแทงด้วยดาบ โดยที่ดาบนั้นจะทะลุเข้าถึงหัวใจและทำให้มันขาดใจตายทันที โอกาสของวัวที่จะตายได้เร็ว คือ เมื่อมันถูกแทงเข้าไปในปอดซึ่งจะทำให้มันกระอักเลือดออกมาทั้งปากและจมูก แล้วจมอยู่ในกองเลือดของมันเอง
ปัจจุบันได้มีเสียงคัดค้าน และขอให้ยุติกีฬาชนิดนี้จากกลุ่มพิทักษ์สิทธิสัตว์ เนื่องจากมองว่าเป็นการทารุณกรรมสัตว์ นอกจากนี้ด้วยยุคสมัยที่เปลี่ยนไป ประกอบกับปัญหาเศรษฐกิจต่างๆ ทำให้ความนิยมในกีฬาสู้วัวกระทิงในระยะหลังลดลงอย่างต่อเนื่อง คนจำนวนมากเห็นว่ากีฬานี้คือตัวแทนของความโบราณ และ มีแหล่งบันเทิงอื่นอีกมากมาย เช่น โทรทัศน์ Social network ฯลฯ ที่ช่วยให้ผ่อนคลาย และ เกิดความบันเทิง เข้ามาแทนที่
ประกอบกับ การแข่งขันแต่ละรอบในปัจจุบันมีคนดูไม่เกินร้อยละ 25 ถึง 30 ของ จำนวนที่นั่ง และ อายุคนดูเฉลี่ยอยู่ที่ 50 ปี และโดยเฉพาะเมื่อวันที่ 20 พฤษภาคม ค.ศ. 2014 ได้มีการยกเลิกการแข่งขันที่สนามใหญ่อย่าง Las Ventas ลง เนื่องจากว่า Matador ไม่สามารถเอาชนะวัวได้ใน 3 ศึกแรก ซึ่งเป็นการยกเลิกเทศกาลสู้วัวกระทิงไปในรอบ 35 ปี อีกทั้งเทศกาลสู้วัวกระทิงของเมืองตอร์เดซียัส ซึ่งถูกจัดขึ้นเป็นประจำทุกปี ต่อเนื่องมานานเกือบ 500 ปี ก็ถูกต่อต้านอย่างหนัก จากกลุ่มรณรงค์เพื่อปกป้องสิทธิสัตว์ รวมทั้งชาวสเปนอีกกว่าล้านคนที่ร่วมกันลงชื่อ และเมื่อวันที่ 28 มิถุนายน ค.ศ. 2016 จึงถือเป็นชัยชนะครั้งแรกในการยุติเทศกาลที่โหดร้ายนี้ลงได้อย่างถาวร
ไม่ว่าคน หรือ สัตว์ก็ล้วนเเล้วแต่รักชีวิตของตนเองทั้งนั้น ไม่มีใครอยากถูกทำร้าย หรือ ถูกทารุณกรรมอย่างโหดเหี้ยม ยิ่งไปกว่านั้นการที่นำสัตว์ประจำชาติมาอยู่ในสังเวียนแห่งความตายนี้ แทนที่จะอนุรักษ์ไว้ ยิ่งเป็นการกระทำที่ไม่น่าส่งเสริม ซึ่งอาจเป็นไปได้ว่า วัวกระทิงสายพันธุ์นี้จะสูญพันธุ์ไปตลอดกาล และกลายเป็นเพียงตำนานบอกเล่าสู่ลูกหลานเท่านั้น พวกเราสามารถช่วยชีวิตสัตว์ที่น่าสงสารเหล่านี้ได้ ด้วยการช่วยกันปฏิเสธและไม่สนับสนุนการทรมานหรือฆ่าสัตว์เพื่อความบันเทิงเช่นนี้
อ้างอิง:
David Thyberg, Leaf Group, Information on Bullfighting in Spain. Accessed on 2 February 2018, Retrieved from
http://traveltips.usatoday.com/
Spanish Fiestas Discover the real Spain, Bullfighting History. Accessed on 2 February 2018, Retrieved from
https://www.spanish-fiestas.com/
การสู้วัวกระทิง Bull Fighting. สืบค้นเมื่อวันที่ 2 กุมภาพันธ์ 2561, จาก :
https://sites.google.com/site/
เทศกาลสู้วัวกระทิงในสเปนถูกยกเลิก หลังมาทาดอร์พ่าย 3 ราย. สืบค้นเมื่อวันที่ 2 กุมภาพันธ์ 2561, จาก :
http://hilight.kapook.com/view/102506
มาทาดอร์ นักสู้ผ้าแดงแห่งสเปน. สืบค้นเมื่อวันที่ 2 กุมภาพันธ์ 2561, จาก :
http://www.europetouch.in.th/main/InformationDetail.html
สนามสู้กระทิงที่สำคัญที่สุดในสเปน Las Ventas
. สืนค้นเมื่อวันที่ 2 กุมภาพันธ์ 2561, จาก :
https://www.expedia.co.th/Las-Ventas-Madrid.d6066929.Place-To-Visit
สเปนยกเลิกสู้วัวกระทิงในตอร์เดซียัสครั้งแรกในรอบ500ปี. สืบค้นเมื่อวันที่ 13 กุมภาพันธ์ 2561, จาก :
https://www.thaich8.com/news_detail/7784